Photo: Unsplash
Het is volstrekt duidelijk dat Europa zijn eigen broek moet gaan ophouden. Trump’s Amerika houdt vooral van zichzelf (en een beetje van Poetin), maar niet meer van Europa. Op de Amerikaanse bagagedrager is geen plaats meer voor ons; Europa (lees de EU en Groot-Brittannië) moet zichzelf opnieuw gaan uitvinden. De vraag is of nog lukt en niet te laat is.
Wereldwijd mochten er dit jaar in 70 landen in totaal bijna 4 miljard kiezers naar de stembus. Binnen de EU en de VS hebben deze verkiezingen niet geleid tot het stoppen van de verrechtsing. Dit was eerlijk gezegd ook niet de verwachting, maar het doet wel de zeer prangende vraag opkomen hoe het zover heeft kunnen komen en wat we ertegen moeten doen. Aan de hand van actuele voorbeelden kijk ik in dit artikel hoe populisten fictie inzetten om het politieke proces te manipuleren. Er is een plan en er is een doel. Hoe voorkomen we dat volgende generaties minder naïef zijn dan onze, en wel doorzien hoe dit een halt toe te roepen?
In een tweedelige serie doe ik een poging de opmars van radicaal-rechts in Europa beter te begrijpen. Wat drijft deze beweging en zijn er verschillen tussen landen en regio’s? In het eerste deel verkende ik het ‘terrein’. In deel twee probeer ik inzicht te krijgen in mechanismen, drijfveren en verschillende ideologieën binnen het radicaal-rechtse domein.
In een tweedelige serie doe ik een poging de opmars van radicaal-rechts in Europa beter te begrijpen. Wat drijft deze beweging en zijn er verschillen tussen landen en regio’s? In het eerste deel verken ik het ‘terrein’ en in deel twee probeer ik inzicht te krijgen in mechanismen, drijfveren en verschillende ideologieën binnen het radicaal-rechtse domein.
Illustratie: Craig Stephens
Er zijn boekenkasten volgeschreven over populisme. Zoals trouwe lezers van mijn stukjes weten, ontkom ik er ook niet aan mij regelmatig over dit fenomeen te ‘verwonderen’. In dit artikel buig ik mij over de vraag wat een uitgebrachte stem op een populistische partij de kiezers nu eigenlijk oplevert. Ik onderscheid hiervoor en onderzoek drie scenario’s: absolute macht, oppositie en minderheidssteun regering. Voor populistische kiezers blijkt de opbrengst erg tegen te vallen.
Foto: Mieke Meesen/NRC
De echte waarde van (politieke) ideeën blijkt pas bij de confrontatie met de realiteit en/of met het narcistische ego van de geestelijke vader daarvan. Vooral dit laatste werd de afgelopen week opnieuw duidelijk in de klucht rond Forum voor Democratie. Hoe goed gaan narcisme, ideologie en politiek samen?
Protest of opstand? (Bron: AFP)
De gele hesjes-beweging heeft inmiddels de aandacht van de Franse regering en zal regeringen in menige Europese hoofdstad aan het denken hebben gezet. Met de verkiezingen voor het Europese parlement in het vooruitzicht, zal goed nagedacht moeten worden hoe de middenklasse te bevrijden van haar angst voor hogere prijzen, belastingen en slechtere voorzieningen en daarmee uit de klauwen te houden van partijen buiten het politieke midden die deze angsten met liefde voeden en exploiteren. Dit artikel verkent oorzaken, onderzoekt angsten en reflecteert op mogelijke gevolgen en oplossingen.
Hoe zou het zijn om in een land te leven dat geregeerd wordt door een politicus met een populistische agenda? Hoe gaat zo’n regeringsleider om met de beloften die hij heeft gemaakt en slaagt hij er ook in deze waar te maken? Wat doet zoiets met een land? De komende tijd wil ik me hierin verdiepen. In een eerste artikel over (de opkomst en neergang van) hedendaagse door populistische leiders bestuurde staten, zoem ik in op het Venezuela van de inmiddels overleden socialistische populist Hugo Chávez.
De Westerse democratieën liggen onder vuur. Populisten slagen erin grote aantallen burgers te mobiliseren en los te weken van traditionele politieke stromingen binnen de samenleving. Met demagogische en provocerende retoriek worden simpele oplossingen in het vooruitzicht gesteld, maar een constructieve en open dialoog wordt vermeden. Zij zijn erop uit het vertrouwen in de rechtsstaat te ondermijnen. Zover mag het niet komen. In dit artikel houd ik een pleidooi voor het verdedigen van een van de grootste verworvenheden die we hebben: de rechtsstaat.
De Amerikaanse presidentsverkiezingen hebben ons weer de ogen geopend voor de natuurwetten van het politieke bedrijf. Het is heel makkelijk met afgrijzen te reageren op de onbehouwen wijze waarop Trump zijn campagne heeft gevoerd. Feit is dat hij op de eindstreep meer kiesmannen achter zich heeft weten te verzamelen dan Clinton. In dit artikel probeer ik een beeld te krijgen van de mechanismes waarvan ik denk dat het populisme zich bedient om de gunst van een niet onaanzienlijk deel van de kiezers achter zich te vergaren en meen ik te zien hoe de traditionele politiek daar ook volop de deur voor open zet. Hier vallen lessen uit te leren, niet alleen voor de volgende verkiezingen in de VS, maar vooral ook voor ons in Nederland en Europa met een belangrijk verkiezingsjaar voor de boeg.
Gedurende de komende twaalf maanden zal het nieuws in belangrijke mate worden gedomineerd door (de gevolgen van) een eventuele Brexit, de Amerikaanse presidentsverkiezingen en de Nederlandse Tweede Kamerverkiezingen. Een belangrijke rol zal daarbij worden opgeëist door gangmakers met een nationaal-populistische agenda ('Leave-EU', Trump en de PVV). Hoe heeft dit zover kunnen komen en waarom zijn politici zo onmachtig hier een antwoord op te formuleren? In dit artikel probeer ik antwoorden te vinden.
Op 6 april gaan de stemhokjes open. De vraag ligt dan voor of wij, de kiezer, ‘voor of tegen de wet tot goedkeuring van het de Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne’ zijn. Dit referendum roept wel een aantal vragen op. Vragen die ik in een aantal artikelen heb aangekaart. In dit laatste artikel vraag ik me af of het verstandig is niet te stemmen of juist wél. Tipje van de sluier: maak van het ‘EU-referendum’, een ‘GeenStijl-referendum’.
Volgens sommigen zijn wij in oorlog met IS, volgens anderen is IS alleen in oorlog met ons. Hoe het ook zij, IS en het jihadisme in het algemeen, vormen een meer dan serieuze bedreiging voor onze samenleving en er zijn geen gemakkelijke antwoorden hoe hier snel van verlost te zijn. Verontrustend is het te zien hoe het jihadisme populistisch wordt uitgenut voor politiek gewin. Populistische politiek heeft altijd makkelijke antwoorden op lastige problemen. In dit blog tracht ik inzicht te krijgen in het jihadistisch-salafisme van terreurorganisaties als Al-Qaida, IS, Al-Shabaab en Boko Haram, in hun doelstellingen en welke invloed populistische politici door hun uitspraken en handelen hierop hebben in het realiseren daarvan.
