Door de recente gebeurtenissen in de Verenigde Staten hebben we goed kunnen zien hoe het een land vergaat als het vertrouwen in de instituties, door op macht gefocuste volkstribunen onderuit wordt gehaald. Dit roept de vraag op of we voldoende beseffen wat de waarde van een democratie is voor ons als burgers. In deze editie van de General Government Performance Index zoek ik uit hoe democratie zich vertaalt in tastbare voor burgers relevante opbrengsten.
De zogenaamde liberale (vrije) wereldorde ligt onder vuur. Eigenbelang prevaleert in de relatie tussen trouwe bondgenoten. Vrienden worden verbaal bij het oud vuil gezet en dictators op een voetstuk geplaatst. Verwarrend is het allemaal wel. Wie houdt het hoofd koel? Er ligt juist nu een belangrijke uitdaging voor Europa om, uit welbegrepen eigenbelang, haar plek op het wereldtoneel op te eisen, zich van haar interne tegenstellingen en problemen te ontdoen en een baken van stabiliteit en rechtszekerheid te worden in een wereld die steeds gekker lijkt te worden.
Democratie in Amerika: demonstreren in Charlottesville ter verdediging van 'blanke' rechten (Foto: Chip Somodevilla/Getty Images)
Trump heeft zijn presidentschap opgehangen aan zijn belofte Amerika weer groots te maken. Partijen zijn verdeeld over de vraag of hij daar enige voortgang mee boekt. Naast de belofte van de ‘American Dream’ was de grootsheid van de Verenigde Staten ooit ook voor een belangrijk deel gebaseerd op de democratische principes waar het land zich vooral sinds de Tweede Wereldoorlog op voorstond. Hoe is het daarmee eigenlijk feitelijk gesteld en welke invloed heeft het handelen en nalaten van Trump daar sinds zijn verkiezing op? Binnenkort zullen we het zeker weten als de editie van de EIU Democracy Index over 2017 uitkomt. In dit artikel probeer ik daar alvast een voorschot op te nemen.
Nederland is dringend toe aan een herbezinning over het moeizame functioneren van de politiek. Het zal moeten werken aan het onder haar burgers vergroten van het nu relatief gebrekkige draagvlak voor de politiek en het vertrouwen daarin. Bovendien zal de slagkracht en de kwaliteit van het bestuur dienen te worden verbeterd. Het is essentieel dat de burger daarbij centraal staat en niet de belangen van de gevestigde politieke orde. Met dit artikel meng ik me in de discussie en doe ik suggesties voor noodzakelijke hervormingen.