De super orkaan welke op 7 november over het midden van de Filipijnse eilandengroep raasde en met name de eilanden Leyte en Samar trof, is er één van ongekende omvang met een aan onwaarschijnlijkheid grenzende vernietigingskracht. Per de stand van vandaag (17 november) heeft deze ramp ruim 3.700 bevestigde dodelijke slachtoffers gemaakt en de “tikker” loopt door. Hoe triest dit op zichzelf al is, de materiële schade is zodanig dat nog eens miljoenen mensen dakloos zijn en dat hulp het gebied moeilijk bereikt.
De Filipijnen hebben geen gelukkige “track record” als het gaat om orkanen. De voorlaatste ramp dateert van krap een jaar geleden, waarbij ca. 1.150 mensen het leven lieten, 170.000 mensen geëvacueerd moesten worden en de schade rond de 1$ miljard beliep. Ook in 1990, 1991 en 1995 werd het land getroffen door grote orkanen met verwoestende kracht. Zo bezien is er aanleiding aan te nemen dat er lokaal ervaring bestaat met gerichte nood hulpverlening aan de slachtoffers en de wederopbouw van de getroffen gebieden.
Nederland maakt zich op voor een grote inzamelingsactie om de nood op de Filipijnen te helpen lenigen. Beelden van hulpbehoevende mensen doen het goed in de media en dat maakt dit tot een goed platform voor solidariteit en reality-tv (maar dan in het echt). De vraag is echter of, ondanks de huidige situatie, de werkelijke behoefte er één van de korte termijn is. Door diverse nationale en supranationale organisaties is inmiddels op grote schaal hulp georganiseerd in de vorm van geld, goederen, materieel (waaronder een compleet Amerikaans vliegdekschip) en hulpwerkers. Dat het enige tijd kost deze middelen op de juiste plek te krijgen mag niet bevreemden en impliceert niet meteen dat er onvoldoende middelen beschikbaar zijn om in deze nood te voorzien.
Waar het echt om zal gaan en wat een gigantische klus zal zijn welke zich ook niet op korte termijn in klinkend resultaat zal vertalen, is de herhuisvesting van miljoenen mensen die door deze ramp zijn getroffen. Er zijn schattingen dat ca. 11 miljoen Filippinos op enige wijze zijn getroffen door deze ramp en dat een behoorlijk aantal daarvan geen huis meer heeft en/of bewerkbare grond om in het eigen levensonderhoud te voorzien. Afgezien van het hiervoor benodigde geld zal het een enorme organisatie vergen een compleet nieuwe infrastructuur te realiseren en mensen weer in staat te stellen hun eigen leven op te pakken.
De vraag is of de huidige structuur en “marketing” rond de Giro 555 actie voor de slachtoffers van de ramp op de Filipijnen niet tot een enorme kater zal leiden bij de gulle gevers. De ramp wordt “verkocht” door te appelleren aan de nood op korte termijn, terwijl de werkelijke behoefte er één is van de lange termijn. De actie voor de Tsunami ramp in 2004 heeft ons geleerd dat het publiek het maar moeilijk kan begrijpen dat de ingezamelde gelden niet direct in harde hulp wordt omgezet. Daarnaast blijkt uit vervolgrapportages dat slecht te achterhalen was waar het geld aan is besteed en welk deel daarvan daadwerkelijk is aangekomen in het rampgebied. Hoewel dit in z’n algemeenheid geldt voor humanitaire hulp wereldwijd (een “industrie” waar $160 miljard in om gaat!), zal de structuur welke ten grondslag ligt aan de inzameling en besteding van gelden bij rampen internationaler, simpeler en transparanter moeten worden. Dit is alleen al belangrijk om te voorkomen dat de diverse (nationale) hulporganisaties over elkaar heen struikelen in het rampgebied en individuele deelbelangen bovengeschikt raken aan de hulpbehoefte ter plaatse. Daarnaast zal dit ertoe moeten bijdragen dat een groter deel van het ingezamelde geld de slachtoffers en het rampgebied ook echt bereikt, en de juiste initiatieven op het meest opportune moment worden ondersteund. Het geven van helderheid vooraf over de daadwerkelijke behoefte ter plaatse en de termijn waarbinnen hier in kan worden voorzien is een voorwaarde voor verantwoorde fondsenwerving. Dit voorkomt teleurstelling en wantrouwen achteraf.
Dat geld nodig is om de Filipijnen te helpen is volstrekt duidelijk. Dat Giro 555 zonder kritiekloos mediageweld geen geslaagde uitkomst oplevert (lees: hoge opbrengst) ook. Levert dit echter ook het gewenste resultaat op? Komt in de huidige opzet het ingezamelde geld ook daadwerkelijk daar terecht wanneer en waar het nodig is? Zal aan de verwachtingen van de gevers worden voldaan? Waarschijnlijk niet en ik denk dat het tijd wordt na te denken of Giro 555 in de huidige vorm voldoende in staat is het beoogde doel te realiseren: voldoende geld, voor het beoogde doel op de juiste plek te krijgen.