ING rapport: Nederland laat steken vallen
In een op 14 september gepubliceerd rapport stelt ING dat de Nederlandse overheid belangrijke steken heeft laten vallen in de wijze waarop ze de crisis de afgelopen jaren heeft bestreden. Bij haar vergelijking met een aantal ons omringende landen komt de ING op basis van vooral economische data tot de conclusie dat door de economische hervormingen de groei van ons Bruto Binnenlands Product (BBP) in ons land zodanig is getemperd, dat deze drie jaar achter zou lopen op andere landen in onze omgeving. Zij pleit voor een grondige evaluatie van het Europese Stabiliteits- en groeipact waarin onder meer afspraken vastgelegd zijn over de maximale omvang van de staatsschuld en het begrotingstekort. De economische groei zou in de door de ING onderzochte landen aanmerkelijk hoger zijn geweest dan in Nederland. De groei in andere landen is voor een belangrijk deel gefinancierd uit toegenomen overheidsinvesteringen en –consumptie. Onderstaand interactieve overzicht laat zien dat zowel het aantal personen dat gedurende de crisis werk gevonden heeft in de publieke sector (Openbaar bestuur en diensten, onderwijs en gezondheids- en welzijnszorg) als de loonsom van de publieke sector als geheel in een aantal landen een enorme toename te zien geeft.
Deze toename resulteerde weliswaar in een (tijdelijke?) BBP groei van de economie, maar laat zich ook niet zomaar terugdraaien als de noodzaak voor economische stimuleringsmaatregelen zich niet meer voordoen. Het leidt bij de huidige (en waarschijnlijk vooralsnog bestendige) lage economische groei tot een structurele lastendruk die toch gefinancierd moet gaan worden en plaatst bovendien betreffende overheden in een bijkans onmogelijke positie indien een volgende crisis zich aandient. Dit roept de vraag op of in crisissituaties groei een primair doel moet zijn (zeker als dat gepaard gaat met een grote stijging van de staatsschuld), of juist een middel tot structurele verbetering van het welvaarts- en welzijnsniveau in een land. Nederland heeft de crisis benut om een aantal prangende problemen aan te pakken die ons land op langere termijn op konden gaan breken. De verwachting is dat juist de komende jaren Nederland de vruchten gaat plukken van het door haar gevoerde beleid. In dat opzicht is er veel af te dingen op het rapport van ING en al helemaal op de schreeuwerige wijze waarop vooral de negatieve de conclusies zijn gebracht